Ο Αύγουστος δεν άφησε περιθώρια για πολλές αναγνώσεις. Ωστόσο, το βιβλίο του μήνα, ο Σάγκι Μπέιν, με αποζημίωσε. Διαβασμένο δύο φορές, για διάφορους λόγους, το μυθιστόρημα του Douglas Stuart μού άρεσε πολύ. Δεν είχε εκείνα τα βαρύγδουπα και μελό στοιχεία, παρότι καταπιάνεται με το θέμα της σκληρής ενηλικίωσης, και αυτό είναι σπουδαίο κατόρθωμα.
Ο Σάγκι Μπέιν είναι ένα αγόρι που μεγαλώνει δύσκολα στη Γλασκόβη της δεκαετίας του 80. Με μητέρα αλκοολική, πατέρα απόντα, αδέρφια χαμένα στον δικό τους κόσμο και απασχολημένα να βρουν τη δική τους διέξοδο. Η αγάπη του για τη μητέρα του τα ξεπερνάει όλα. Του δίνει έναν λόγο να ζει και να συνεχίζει να παλεύει. Γιατί ποιος θα φροντίσει την Άγκνες αν όχι εκείνος; Ποιος θα κρύψει τα κουτιά με τις μπίρες; Ποιος θα γεμίσει την άδεια αγκαλιά της; Ποιος θα σκουπίσει τα δάκρυα της επόμενης ημέρας αν όχι εκείνος; Το στερνοπούλι της.
Την ίδια στιγμή που ο Σάγκι χάνει την παιδική του ηλικία παρατηρεί στα μάτια των άλλων, κυρίως των παιδιών, να τον κοιτάνε περίεργα, να τον δείχνουν. Από ό,τι του λένε είναι περίεργος. Μοιάζει διαφορετικός. Κινείται αλλιώτικα και παίζει με παιχνίδια που δεν θα έπρεπε. «Είσαι πούστης;» Ακούει συχνά αυτή την ερώτηση. Ο Σάγκι δεν αφιερώνει πολύ χρόνο στο να σκεφτεί τέτοια θέματα. Πρέπει να ασχοληθεί με την Άγκνες, οπότε τα χτυπήματα, στο σώμα και στη ψυχή, μπορούν να περιμένουν. Πρέπει να φροντίσει την Άγκνες στις δύσκολες ώρες της καταβύθισης στο αλκοόλ, την καταρρακωμένη Άγκνες της επόμενης ημέρας, αλλά ακόμα και τη νηφάλια Άγκνες που του δημιουργεί μεγάλη σύγχυση.
«Τι είδους άντρας θα γίνεις εσύ όταν μεγαλώσεις;»
«Εσύ τι θες να γίνω;»
Η Άγκνες σκέφτηκε για μια στιγμή. «Ήρεμος». Έσπρωξε πίσω τα βρεγμένα μαλλιά του. «Να δείχνεις λιγότερο ανήσυχος».
Η Άγκνες τελικά είναι η πρωταγωνίστρια του βιβλίου. Τραγική φιγούρα που κάποιες φορές σε θυμώνει, άλλες σε συγκινεί και άλλες τόσες σου δημιουργεί δεκάδες αντιφατικά συναισθήματα. Την βρίσκουμε μέσα από μάτια των γονιών της, των παιδιών της και των αντρών που πέρασαν από τη ζωή της, πάντοτε εξαρτημένη, είτε από το αλκοόλ είτε από την αγάπη. Και φυσικά την βρίσκουμε πάντοτε εγκλωβισμένη. 
Ο συγγραφέας δίνει παράλληλα μια παραστατική εικόνα της Γλασκόβης κατά τη διάρκεια των χρόνων και των σκληρών πρακτικών της διακυβέρνησης της Θάτσερ. Η φτώχεια, η ανεργία, η εξαθλίωση δίνουν σχήμα στους ανθρώπους της πόλης, σμιλεύουν δραματικά τις σχέσεις τους, τους μετατρέπουν σε κλειστά και δυστυχισμένα πλάσματα, με σχεδόν μοναδική τους έγνοια την επιβίωση με οποιοδήποτε κόστος.
Ο Douglas Stuart (ο δεύτερος Σκωτσέζος που κερδίζει το βραβείο Booker μετά τον Kelman) καταφέρνει πλήρως ισορροπημένα να ασχοληθεί με το ατομικό και το συλλογικό. Επιτυγχάνει, στο πρώτο του αυτό λογοτεχνικό εγχείρημα, να δώσει θαυμάσια, μεταξύ άλλων, άρτιες σκηνές, αφόρητα σκληρές κάποιες φορές αλλά και αβάσταχτα ειλικρινείς, χωρίς περιττούς μελοδραματισμούς. Η υποψία ότι πολλά από όσα γράφει είναι αυτοβιογραφικά κάπου κάπου γίνεται βεβαιότητα. Με όποια σημασία μπορεί να έχει κάτι τέτοιο.
ΥΓ.: Η επαφή με το πρωτότυπο κείμενο ήταν, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα, αποκαλυπτική. Όσοι έχετε την ευκαιρία μη τη χάσετε!
Info
Σάγκι Μπέιν, Douglas Stuart, μετάφραση Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2021, 528 σελ., ISBN: 978-618-03-2605-5
Μια σκέψη στο “Σάγκι Μπέιν, Douglas Stuart”