Ένα δωμάτιο ίσως γκρίζο. Στο κέντρο του ίσως να βρίσκεται ένα σκούρο καφέ ξύλινο γραφείο. Σε αυτό κάθονται δυο άντρες, ο ένας απέναντι στον άλλον, που μοιάζουν κατά κάποιον τρόπο. Παράλληλα διαφέρουν πολύ, καθώς ο ένας απολογείται, ο άλλος ακούει.
Ο ένας θα μπορούσε να είναι ένας συνηθισμένος άντρας που το βράδυ θα γυρίσει σπίτι του και αφού φάει κάτι ελαφρύ, ίσως δει κάτι στην τηλεόραση, αφού πιει μισό ποτήρι ουίσκι -ίσως ο γιατρός να του έχει απαγορεύσει το αλκοόλ και το τσιγάρο-, θα πέσει στο κρεβάτι και ίσως μετά από ένα δεκάλεπτο νευρικό στριφογύρισμα στο άβολο στρώμα -όλο λέει να πάρει ένα καινούργιο- θα αποκοιμηθεί. Είναι ο δικαστής.
Ο άλλος είναι ο Μαρσιάλ Κερμέρ. Ζει σε μια μικρή πόλη στις ακτές της Βρετάνης. Κατηγορείται για τη δολοφονία του Αντουάν Λαζενέκ. Και είναι σίγουρος ότι το βράδυ δεν θα αποκοιμηθεί στο στρώμα του δικού του κρεβατιού. Σίγουρα είναι αποφασισμένος να μην απαντήσει μοναχά στην ερώτηση: γιατί τον σκότωσες; Είναι αποφασισμένος να μιλήσει για εκείνη την καθοριστική στιγμή που όλα αλλάζουν μέσα σου, αλλά και για το τι προϋπάρχει εκείνης της στιγμής. Ίσως όχι μόνο για να απολογηθεί στον δικαστή που έχει απέναντί του. Ίσως επειδή ποτέ δεν είχε την ευκαιρία να μιλήσει για τη ζωή του. Για την απόλυσή του, για τον χωρισμό του από τη Φρανς, για την εμπειρία της πατρότητας, για την ελπίδα, την απάτη, για το σκοτάδι της σιωπής:
μήπως η σιωπή είναι σαν το σκοτάδι; Ένα κλίμα όπου ευδοκιμούν οι μύκητες και οι λάθος σκέψεις; Τώρα οπωσδήποτε θα το έλεγα αυτό ευχαρίστως, ότι τα αληθινά φυτά και τα λουλούδια ανθίζουν όταν λάμπει ο ήλιος, και ότι πρέπει να μιλάς, ναι, πρέπει να μιλάς και να ρίχνεις φως παντού, ναι, σε κάθε παιδική ηλικία, δεν πρέπει να αφήνεις να επικρατούν το σκοτάδι ή η ανησυχία.
Ο Tanguy Viel έγραψε ένα συνταρακτικό σύντομο μυθιστόρημα, έναν σχεδόν μονόλογο. Σου δίνει τα απαραίτητα στοιχεία της υπόθεσης αλλά δεν σε περιορίζει. Σε αφήνει να σκεφτείς γύρω από το θέμα του καλού και του κακού, του δίκαιου και του άδικου. Ισορροπεί θαυμάσια ανάμεσα στο προσωπικό δράμα και τη συλλογική ιστορία. Η εξομολόγηση του ήρωά του αντικατοπτρίζει μια ολόκληρη κοινωνία και μια σύγκρουση τάξεων. Είναι ένα σπαρακτικό πολιτικό βιβλίο. Και αν κλείσεις για λίγο τα μάτια νομίζεις ότι βλέπεις τον Μαρσιάλ Κερμέρ μπροστά σου. Αλλά και τον Αντουάν Λαζενέκ, το θύμα του, που πέταξε από τη βάρκα κατά τη διάρκεια του ψαρέματος. Νομίζεις ότι βλέπεις τον κάθε Μαρσιάλ και τον κάθε Αντουάν εκεί έξω. Μπαίνεις στον πειρασμό να γίνεις δικαστής και εσύ. Αλλά ευτυχώς σου περνάει…
Info Άρθρο 353 του ποινικού κώδικα, Tanguy Viel, μετάφραση Χαρά Σκιαδέλλη, εκδόσεις Πόλις, 2019, σ. 166, ISBN: 978-960-435-658-4