ποιος επιμένει να κατοικεί μέσα μας στο κέντρο αυτού που δεν ξέρουμε τι είναι και από το οποίο εξαρτάται η ζωή μας, τι έλλειψη απαντήσεων στις ερωτήσεις που κάνουμε χωρίς να λέμε τίποτα
Λίγες είναι οι φορές που έχω αγαπήσει ένα βιβλίο πριν καλά καλά το διαβάσω μέχρι το τέλος. Ο Lobo Antunes, συγγραφέας και ψυχίατρος, γράφει για τη ζωή, τον θάνατο, το μεσοδιάστημα. Γράφει χωρίς τελείες, χωρίς σχεδόν ανάσα. Γράφει με τις αισθήσεις, όπως γράφει και με τις αναμνήσεις. Γράφει, βιωματικά, σχεδόν ενοχλητικά, εθιστικά, για έναν άντρα που βρίσκεται καθηλωμένος στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου, από τις 21 Μαρτίου έως τις 4 Απριλίου. Ένας συνδυασμός φαρμάκων, πόνου και ακατάληπτου φόβου προκαλεί ένα ποτάμι αναμνήσεων, ένα μπερδεμένο χρονικό πλαίσιο όπου παρελθόν και παρόν δεν έχουν σαφή όρια.
κάποιες στιγμές νόμιζε πως είχε κοιμηθεί αλλά εξακολουθούσε ξύπνιος και μάλιστα με τον τρόμο του και με τα δάκρυά του, βέβαιος ότι ούτε ένα ουρλιαχτό παρά τα τόσα ουρλιαχτά
Πως είναι να είσαι μεταξύ ζωής και θανάτου; Τι αισθάνεσαι; Ακούς και βλέπεις τους ανθρώπους γύρω σου; Θυμάσαι τα σημαντικά ή έρχονται εικόνες σκόρπιες; Θυμάσαι πρόσωπα συγγενών, φίλων, περαστικών από τη ζωή, του πρώτου έρωτα, του τελευταίου; Είναι όλα μπερδεμένα ή υπάρχει λογική; Ξεκινώντας το περίεργο μυθιστόρημα, ή πιο σωστά το αυτοβιογραφικό αφήγημα, Πάνω στα ποτάμια που κυλούν, και αν κάποιος δεν έχει διαβάσει περί τίνος πρόκειται, σαστίζει. Δεν καταλαβαίνει πολλά. Λίγο λίγο αρχίζει να υποψιάζεται, μετά μπορεί να δυσκολεύεται πάλι. Δεν θέλει όμως να το αφήσει από τα χέρια του. Και αυτό επειδή ο Lobo Antunes καταφέρνει να σου δώσει τον απαραίτητο χρόνο και χώρο. Και να αγγίξει, σκαλίζοντας τις δικές του πληγές, την πιο ευαίσθητη πτυχή σου, εκείνη που κάποτε πόνεσε, φοβήθηκε, σάστισε ή τρομοκρατήθηκε. Επειδή το πέρασε και εκείνος και έχει αυτόν τον χαρισματικό τρόπο για να το περιγράψει.
Ο Lobo Antunes ονομάζει τον καρκίνο του αχινό (“ο αχινός μιας καστανιάς που ο γιατρός ονόμασε καρκίνο και μεγάλωνε σιωπηλά”). Και είναι οι εβδομάδες που περνάει μαζί του εξαιρετικά μοναχικές και γεμάτες αγκάθια. Γράφει γι’ αυτό, αλλά σίγουρα όχι μόνο γι’ αυτό. Πέρα από τον πόνο -αυτός υπάρχει σχεδόν παντού-, γράφει για τις μνήμες, τις στιγμές πριν χαθούν αλλά και μετά, όταν ζουν σε μια μόνιμη σκιά μέσα μας. Χειμαρρώδης γραφή, αξιοζήλευτη και ειλικρινά ελκυστική.
Info
Πάνω στα ποτάμια που κυλούν, António Lobo Antunes, μετάφραση Μαρία Παπαδήμα, εκδόσεις Πόλις, 2019.