Μπορεί να μην διάβασα τόσα όσα θα ήθελα, αλλά κάνοντας τον αναγνωστικό απολογισμό της χρονιάς συνειδητοποιώ ότι διάβασα ορισμένα πολύ αξιόλογα βιβλία. Ιδού!
- Φυσικά η συγκλονιστική Ιστορία της Βίας, του μοναδικού Εντουάρ Λουί, από τις εκδόσεις Αντίποδες (μετάφραση Στέλα Ζουμπουλάκη). Το πλέον αγαπημένο βιβλίο μου για φέτος. Πρόκειται για ένα ακόμα βιβλίο του Εντουάρ Λουί που μοιάζει με ζωντανό οργανισμό. Ακούς μια καρδιά να χτυπάει και μια ανάσα να ασθμαίνει, βλέπεις τις σταγόνες του ιδρώτα στο λαιμό. Και ανήκει στην κατηγορία εκείνη των βιβλίων που περισσότερο από κάθε τι τα αισθάνεσαι. Ο λόγος του, εκτός από πολιτικός και αποκαλυπτικός, είναι για ακόμα μια φορά αναπόφευκτα αφυπνιστικός.
- Λίγη Ζωή, της Hanya Yanagihara, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (μετάφραση Μαρία Ξυλούρη). Ένα βιβλίο που ξεκίνησα το 2022 αλλά μου πήρε μήνες να ολοκληρώσω. Βιβλία σαν και αυτό σε πονάνε και σε στοιχειώνουν. Είναι πολύ σκληρά. Ωστόσο, δεν μετανιώνεις γραμμή που διάβασες, μήτε λέξη. Βιβλίο που δεν θα ξεχάσω μάλλον ποτέ αλλά και που δεν θα προτείνω εύκολα σε κανένα.
- Πάθος, της Annie Ernaux, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (μετάφραση Ρίτα Κολαϊτη), γιατί ούτως ή άλλως, σε ό,τι και να γράφει, η Ernaux μου αρέσει και την απολαμβάνω πάρα πολύ. (…)στο Πάθος αφηγείται την σχέση της με έναν παντρεμένο. Μια σχέση τόσο παθιασμένη, από τη μεριά της τουλάχιστον-άλλωστε στο πάθος συχνά μόνοι είμαστε-, που κατά τη διάρκειά της ζούσε και ανέπνεε μόνο γι’ αυτόν. Τα πάντα είχαν την εικόνα του και τη μυρωδιά του. Τα πάντα σχηματίζονταν από την παρουσία του ή την απουσία του. Η ερωτική προσμονή είναι το κυρίαρχο θέμα του βιβλίου, αλλά και πάλι όχι. Γιατί πρόκειται για την Ernaux και πάντα το θέμα της γραφής είναι ο κρυφός πρωταγωνιστής.
- Αφέντρα και Κυρά μου, του Φρανσουά – Ανρί Ντεζεράμπλ, από τις εκδόσεις Opera (μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης). Εντάξει, αυτό το βιβλίο κανονικά δεν θα έπρεπε να μπει σε αυτή τη λίστα. Αν και δεν μου άρεσε στο σύνολο θεωρώ ότι είχε αριστουργηματικές στιγμές. Και κάποιες φορές αγαπάς βιβλία, ανθρώπους ή μέρη, κυρίως για τις στιγμές τους που ξεπερνούν σε δυναμική το σύνολο. Μια δραματική κωμωδία με φόντο ένα ερωτικό τρίγωνο, πρωτότυπη και γοητευτική.
- Δεν ήμουν άνθρωπος, του Osamu Dazai, από τις εκδόσεις Gutenberg (μετάφραση Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος). Ένα ιδιαίτερο έργο, αριστούργημα της ιαπωνικής λογοτεχνίας, που με έβγαλε από τα συνηθισμένα αναγνωστικά μονοπάτια και αποτέλεσε μια πρόκληση. Σπουδαίο για τους λόγους του.
- Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον, της Elizabeth Strout, από τις εκδόσεις Άγρα (μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου).
Το βιβλίο της Strout είναι ιδιαίτερο. Δεν εκβιάζει το συναίσθημα, δεν γίνεται μελό. Αντιθέτως, εκεί που κοντεύεις να λυγίσεις, στο “σ’ αγαπώ” για παράδειγμα που ποτέ δεν βγαίνει από τα χείλη της μητέρας της Λούσυ, εκεί που διαβάζεις και νιώθεις ότι σου έχουν δώσει ένα χαστούκι, αλλάζει τελείως το κλίμα και νιώθεις ότι σου δίνει ένα χάδι, όπως όταν γράφει για τις κόρες της, για την αγάπη που αν και δεν πήρε, ή που πήρε με έναν πολύ μυστηριώδη τρόπο, κατάφερε να δώσει διαφορετικά εκείνη. / Το μυθιστόρημα της Elizabeth Strout είναι ένα βιβλίο για τη μητρότητα, την απώλεια, την αγάπη, την συγχώρεση, την ανεπάρκεια, αλλά και τη δύναμη και την μαγεία της γραφής. Ίσως τελικά, με έναν μη προφανή τρόπο, κυρίως για το τελευταίο.
-
Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι, του Ocean Vuong, απο τις εκδόσεις Gutenberg (μετάφραση Έφη Φρυδά). Ακόμα ένα βιβλίο που ανήκει στα έργα-μαχαιριά στη καρδιά. Σκληρό, ειλικρινές, ουσιαστικό. Γεμάτο τσακίσματα στις σελίδες του σε σημεία όπως “Πότε μπορώ να πω το όνομά σου και να σημαίνει τ’ όνομά σου και μόνο, κι όχι όλα όσα άφησες πίσω σου;” ή “Λυπάμαι που λέω συνέχεια Τι κάνεις; όταν αυτό που θέλω να σε ρωτήσω είναι Είσαι ευτυχισμένος;” Νομίζω πως όλοι πρέπει και αξίζει να διαβάσουν τον ταλαντούχο Ocean Vuong από το Βιετνάμ, που γεννήθηκε μόλις το 1988 και ήδη συγκαταλέγεται στους πολύ σημαντικούς συγγραφείς.
-
Στα μη λογοτεχνικά ξεχώρισα φυσικά το Sister Oustsider, της Audre Lorde, από τις εκδόσεις Κείμενα (μετάφραση Ισμήνη Θεοδωροπούλου). Δεν χρειάζεται να είσαι Μαύρη, φεμινίστρια, λεσβία, μαχήτρια, ποιήτρια, όπως η Lorde, για να νιώσεις τη γενναιοδωρία της γραφής της και τη σημαντικότητα των κειμένων της. Μια γροθιά στη “τυραννία της σιωπής”.
-
Στα ποιητικά αγάπησα το Σε βρίσκει η ποίηση, του Τίτου Πατρίκιου, από τις εκδόσεις Κίχλη, καθώς ήταν η πρώτη μου γνωριμία με τον σπουδαίο ποιητή και το Ένας Φορητός Παράδεισος, του Roger Robinson, από τις εκδόσεις Κείμενα (μετάφραση Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος) : Προσοχή
Όταν η αστυνομία σού βάζει το γόνατο
πάνω στο λαρύγγι, μπορεί να μη ζήσεις
για να πεις ότι πνίγεσαι. - Στα εγχώρια γοητεύτηκα για ακόμα μια φορά από τη γραφή του Αργύρη Χιόνη στο Έχων σώας τας φρένας, από τις εκδόσεις Κίχλη. Εννέα διηγήματα με συνδετικό κρίκο το θέμα του λογικού και του παράλογου με τη γνωστή παιγνιώδη διάθεση. Τέλος, ξεχωρίζω τα Σωματίδια, της Ματίνας Αποστόλου από τις εκδόσεις Ποταμός, που τα διάβασα απνευστί αλλά και τα άκουσα με τη φωνή της, σε audiobook του bookvoice, να λυγίζει στα σημεία που υποπτευόμουν αλλά και να σπάει σε άλλα που δεν περίμενα. Ευαίσθητη και αξιόλογη πρώτη δουλειά.
Καλή και διαβαστερή νέα χρονιά!