Ο Πρίγκιπας με το φλιτζανάκι είναι ένα βιβλίο που αγάπησα πολύ, με θέμα του την προσφυγική κρίση. Είναι, επίσης, μια ιστορία που η Émilie de Turckheim όχι μόνο την έζησε η ίδια αλλά την αφηγείται με τον πιο όμορφο τρόπο.
Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα από τις εκδόσεις Πόλις, σε μετάφραση της Ρούλας Γεωργακοπούλου, είναι ουσιαστικά το χρονικό της φιλοξενίας από την ίδια ενός νεαρού πρόσφυγα από το Αφγανιστάν.
Η Εμιλί ζει με τα δύο της παιδιά και τον άντρα της. Είναι συγγραφέας και έχει, μεταξύ άλλων, διδάξει σε φυλακισμένους ενώ είναι τακτική επισκέπτρια στις φυλακές της πόλης Fresnes. Δεν γνωρίζω εάν στη Γαλλία είναι διαδεδομένη η τακτική της φιλοξενίας προσφύγων αλλά αρχικά παραξενεύομαι λίγο. Αρχίζω να αναρωτιέμαι αν θα το έκανα ποτέ η ίδια. Οι σελίδες γυρνούν, τα κεφάλαια αλλάζουν, και κάπου στα μισά του βιβλίου η επιλογή της Εμιλί μοιάζει με ευλογία.
Ο Ρεζά είναι είκοσι δύο ετών. Έφυγε από τη χώρα του που βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Για να φτάσει στη Γαλλία πέρασε από πολλές χώρες: Ιράν, Τουρκία, Ελλάδα, Αλβανία. Ο μικρός γιος της Εμιλί εντυπωσιάζεται από τον αριθμό των χωρών που έχει γνωρίσει ο Ρεζά, τον θεωρεί τυχερό. Δεν φαντάζεται ούτε γνωρίζει ακόμα τον τρόπο και τις συνθήκες των ταξιδιών αυτών. Ο Ρεζά, λοιπόν, είναι ντροπαλός, εργατικός, ξεροκέφαλος. Στο τελευταίο χαρακτηριστικό μοιάζουν πολύ με την Εμιλί. Πάνω από όλα, όμως, ο Ρεζά προσπαθεί να είναι διακριτικός. Δεν θέλει να ενοχλήσει τους τέσσερις ανθρώπους που τον δέχτηκαν στο σπίτι τους.
Η σχέση της Εμιλί και του Ρεζά είναι μοναδική και ιδιαίτερη. Η Εμιλί δεν προσπαθεί να είναι υποκατάστατο μητέρας, άλλωστε ο Ρεζά εχει μητέρα, αδημονεί να την ξαναβρεί, ελπίζει να ζει. Δεν είναι μια σχέση φιλική, ούτε και επιφανειακή. Είναι αυθεντική. Έχει συγκίνηση, έχει ξεσπάσματα, εξελίσσεται και διαμορφώνεται μέρα με τη μέρα. Συμπυκνώνεται κατά την άποψή μου στο:
Συγγνώμη για όσες φορές δεν κατάλαβα.
Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, αναρωτιόμουν αν η Émilie de Turckheim έγραψε αυτό το βιβλίο με την ίδια ευκολία με την οποία και διαβάζεται. Αν προέκυψε αβίαστα. Εάν κύλησε σαν νεράκι, όπως λένε. Με πιάνω να θέλω να το πιστέψω. Ωστόσο, η εμπειρία της, αν και αποκαλυπτική, ήταν και εύκολη; Άραγε ποιά είναι η διαδικασία για έναν άνθρωπο να ξεπεράσει σε κάποιο βαθμό το εγώ του, να εμπιστευτεί έναν ξένο, να καταπιέσει συνειδητά κάποιες αυθόρμητες παρορμήσεις;
Παράξενο, ξένος γυμνός στο σπίτι σου. Πόσες αποδείξεις; Πόσες εγγυήσεις; Πόσος χρόνος; Προτού να εμπιστευτείς τον Ξένο. Ένα βλέμμα κι όλα γίνονται ασφαλή και σίγουρα. Ένα βλέμμα, αυτό είναι όλο.
Η Émilie de Turckheim είναι συγκινητική, τρυφερή, ευαίσθητη και ειλικρινής. Προτρέπει, χωρίς ίχνος ωραιοποίησης των γεγονότων, να ανακτήσουμε αισθήματα που μένουν κλειδωμένα σε ένα συρτάρι μέσα μας. Ένα βιβλίο που αγάπησα πολύ.
Υ.Γ.: Ένα βιβλίο μικρό, μα τόσο μεγάλο… Όταν το διαβάσεις, θα καταλάβεις.
Info
Ο Πρίγκιπας με το φλιτζανάκι, Émilie de Turckheim
Μετάφραση: Ρούλα Γεωργακοπούλου,
εκδόσεις Πόλις, 2020
232 σελ., ISBN 978-960-435-711-6